Wat betekent het nu als er staat dat er sprake is van een goede ruimte-akoestiek? Dat wordt in deze blog uitgelegd aan de hand van de nagalmtijd, achtergrondgeluiden, spraakverstaanbaarheid en flutterecho’s. Ook wordt het verband met geluidsabsorberende materialen besproken.
Dit is de tweede blog in de serie ‘Zo werkt dat met geluid’. In de eerste blog Zo werkt dat met geluid hebben we uitgelegd wat geluid precies is en hoe het zit met geluidsabsorptie.
Wat is goede ruimte-akoestiek?
Of er sprake is van een goede of slechte ruimte-akoestiek is sterk afhankelijk van het type ruimte en hoe de ruimte wordt gebruikt. Zo zit er een groot verschil tussen bijvoorbeeld een restaurant of een kantoorruimte waar vertrouwelijke gesprekken worden gevoerd. Met betrekking tot een goede ruimte-akoestiek spelen de volgende aspecten een rol: de nagalmtijd, het aanwezige achtergrondgeluidniveau, de spraakverstaanbaarheid en de flutterecho’s oftewel hinderlijke reflecties.
Nagalmtijd
De stembanden brengen luchtdeeltjes in beweging. En die zijn door oren weer waar te nemen. Deels gaat dit via de directe weg, het directe geluid. En deels door reflecties via wanden, vloeren en plafonds. Deze reflecties komen later aan bij de oren dan via de directe geluidsweg en zorgen dus voor een latere waarneming. Is deze waarneming veel later dan de directe weg, dan kan dat worden ervaren als galm.
De nagalmtijd is afhankelijk van de frequentie. Iedere frequentie heeft namelijk een eigen nagalmtijd. De waarde van die nagalmtijd wordt weergegeven in seconden en geeft aan hoelang het duurt om het geluid 60 decibel te laten dalen. Een te lange nagalmtijd kan ervoor zorgen dat de ruimte niet gebruikt kan worden zoals deze bedoeld is. Wanneer er bijvoorbeeld sprake is van een lange nagalmtijd in een collegezaal, dan zou het zo kunnen zijn dat de docent niet goed te horen is.
Het aanwezige achtergrondgeluidniveau
Het achtergrondgeluidniveau is de mate van geluid die continu op de achtergrond aanwezig is. Deze waarde wordt ook aangegeven in decibels. Wanneer deze waarde te hoog is, ervaren veel mensen dit als storend en heeft dit een negatieve invloed op de ruimte-akoestiek. Denk bijvoorbeeld aan een constante brom die ergens hoorbaar is. Of aan een rumoerig restaurant waar constant stemmen hoorbaar zijn.
De spraakverstaanbaarheid
De spraakverstaanbaarheid is de mate waarin spraak wordt verstaan door oren. Deze waarde heeft nauw verband met de nagalmtijd en het achtergrondgeluidniveau. In het geval van een lange nagalmtijd, is een spreker minder goed te verstaan en is er dus sprake van een lage spraakverstaanbaarheid. Er is dan sprake van lage reflecties in bijvoorbeeld een zaal, waardoor er een hoog ruisniveau is en het waargenomen signaal van de stem laag is. We zeggen dan dat de signaal/ruisverhouding slecht is. Bij de spraakverstaanbaarheid is vooral deze signaal/ruisverhouding van belang. Het signaal van degene die spreekt dient voldoende boven het ruisniveau te zijn. Wanneer dit niet het geval is, leidt dit enorm af. Het kan zelfs leiden tot concentratieproblemen en kost daardoor veel energie.
Flutterecho’s
Flutterecho’s zijn hinderlijke reflecties die op kunnen treden tussen twee reflecterende, parallel aan elkaar lopende wanden. Het geluid ketst als het ware tussen de wanden op en neer. Zo’n flutterecho is makkelijk te voorkomen door geluidsdiffuserende of absorberende materialen te plaatsen aan één van deze wanden.
Zo beïnvloed je ruimte-akoestiek
We weten nu welke aspecten een rol spelen bij een goede of slechte ruimte-akoestiek. Nu is de vraag hoe je de ruimte-akoestiek kunt beïnvloeden.
Ruimte-akoestiek hangt nauw samen met het ontwerp en de indeling van een ruimte. Een integraal ontwerpproces, waarbij in het design vanaf het begin rekening wordt gehouden met akoestiek, is daarbij essentieel. Daarnaast dient er een juiste balans te zijn tussen de geluidsabsorberende en geluidsreflecterende materialen. Geluidsabsorberende materialen zijn in staat om het aanwezige geluidsniveau te reduceren, de nagalmtijd te verkorten en de spraakverstaanbaarheid te verhogen.
Maar hier zitten grenzen aan. Want te veel geluidsabsorberende materialen kunnen een negatief effect hebben op de ruimte-akoestiek. Hierdoor kan de ruimte doods aanvoelen. Daarom wordt er in een akoestisch ontwerpproces en de daarbij horende parameters regelmatig gesproken over een maximale en een minimale waarde.
Wat zijn geluidsabsorberende materialen?
Goed geluidsabsorberende producten hebben een poreuze of een lucht-open structuur. Dit zijn bijvoorbeeld producten bestaande uit vezels, zoals houtvezelcementplaten, de vele verschillende isolatiematerialen of de materialen gemaakt van gerecyclede PET-flessen. Daarnaast bestaan er de geperforeerde en lineair groefde panelen, welke door de hoge perforatiegraad, in combinatie met een achterliggende luchtspouw en eventueel opgevuld met isolatiemateriaal, in staat zijn om geluid te absorberen.
Analyse van ruimte-akoestiek
De geluidsabsorptie van een materiaal wordt weergegeven met een waarde van 0 tot 1, waarbij de 0 staat voor volledig geluidsreflecterend. Dit is bijvoorbeeld dikke betonnen wand. En waarbij de waarde 1 staat voor volledige geluidsabsorptie. Ook deze waarde is frequentie-afhankelijk. Dit betekent dat iedere frequentie zijn eigen geluidsabsorptie heeft. Om het eenvoudiger te maken wordt er in de analyse vaak gebruikt gemaakt van een bepaald frequentiespectrum; dit kunnen de tertsbanden zijn, maar de meest gebruikte zijn de octaafbanden. In de ruimte-akoestiek worden voornamelijk de 125, 250, 500, 1000, 2000 en 4000 Hz octaafband geanalyseerd.
Om het nog eenvoudiger te maken zijn er ook de zogeheten ééngetalwaardes. Hierbij zijn de NRC, de SAA en de alpha-waarde de meest bekende. De alpha-w waarde is de gewogen waarde, waarbij de gemeten absorptie-curve wordt gewogen aan een referentie-curve. Aan deze alpha-w is direct een classificering gekoppeld. Een waarde van 0,9 tot 1,0 valt daarbij in klasse A, terwijl klasse E een geluidsabsorberende waarde vertegenwoordigd vanaf 0,15 tot 0,25.
De NRC-waarde (Noise-Reduction Coefficient) en de SAA-waarde (Sound absorbing average) zijn gemiddelde rekenkundige waardes. Deze waardes zijn gemiddelde van een beperkter frequentiespectrum t.o.v. de alpha-w-waarde. Deze waardes zijn voornamelijk toepasbaar als de geluidsbron spraak betreft.
De geluidsabsorberende werking van onze materialen laten wij doormeten in gecertificeerde galmkamers. Deze geluidsmetingen leveren een rapport op waarbij de hiervoor genoemde termen terugkomen.
Meer informatie over akoestische metingen en certificering vind je op onze advies-pagina.
Kortweg wordt een goede ruimte-akoestiek steeds belangrijker in interieurs. Wij blijven ons ontwikkelen op het gebied van geluid en van akoestische materialen. Precies weten hoe het met de ruimte-akoestiek van een ruimte staat?
